EEN VERRASSENDE WIJNSTORY UIT LA DOUCE FRANCE

5 juni 2024

Benieuwd naar de link tussen de onbekende Franse streek Corrèze, het bekende Château Pétrus uit Pomerol, het Hageland en een masterclass gegeven door Arne en Ona van wijnbar ONA in Gent ?

In het department Corrèze, een groene long in de Limousin, brengen we veel vakanties door in ons oud treinwachtershuisje. Ik vertelde al over de mooie, maar onbekende, droge en zoete wijn van 100% Chenin (AOC Corrèze Coteaux de la Vézère) en de Vin de Paille van de Corrèze. Deze keer gaat het over een andere verrassende wijnstory uit de Haute-Corrèze die we ontdekten tijdens een bezoek aan het museum(pje) van "Les Amis de Meymac-près-Bordeaux" in Meymac.

Het begon allemaal in 1865-1866 in Meymac, een dorp in de arme Haute-Corrèze. Toen kwam Jean Gaye-Bordas op het idee om wijnen uit Bordeaux te verkopen in België en Noord-Frankrijk. Zoals alle jonge boeren in die streek moest hij aan seizoensarbeid doen om de kost te verdienen. Jean Gaye-Bordas kon niet lezen of schrijven, maar hij had een scherpe geest. Hij werd parapluverkoper en kwam terecht in Bordeaux waar hij ook olielampen van de miljardair Rockefeller verkocht. Daar merkte hij dat een plaatselijke klerk wijn stuurde naar een van zijn broers in Lille in Noord-Frankrijk.

Dat bracht hem op het idee om Bordeaux-wijn te verkopen onder het label "Meymac-près-Bordeaux” (en de Belgen wisten toch niet dat Meymac een hele afstand van Bordeaux lag).

Het was een onmiddellijk succes. Hoe ? Jean maakte een reis naar België en presenteerde zichzelf als een wijnboer die zijn eigen productie verkocht. De inkooporders waren eenvoudige stukjes papier waarop de klant zijn naam schreef. Daarna keerde Jean terug naar Meymac in Corrèze, liet de wijnen vanuit Bordeaux verzenden en pas tijdens de volgende reis incasseerde hij het geld. Dit was het begin van de Bordeaux-wijnhandel naar België.

Jean Gaye-Bordas werd van de ene op de andere dag rijk. In 1878 bouwde hij een kasteeltje in Meymac dat hij "Château des Moines Larose" noemde.

Vele Haut-Corréziens volgden zijn voorbeeld en begonnen deze lucratieve handel. In 1900 gaven een paar honderd inwoners van de Meymac-regio “Meymac-près-Bordeaux” als postadres aan hun Belgische klanten. Twee maal per jaar reisden ze naar België om hun orders op te nemen. De steden op hun route waren Brugge, Gent, Antwerpen, Brussel, Luik, Namen en Charleroi. Met de trein van Luik naar Brussel passeerden ze het HAGELAND zoals je kan zien op één van de foto’s die ik nam in het museumpje. We waren echt verbaasd om in een museumpje in een onbekende Franse streek een poster te zien met vermelding van HAGELAND en ‘VELPE’, een riviertje dat bijna in onze tuin stroomt

60% bleven boer en investeerden hun winst uit de wijnhandel in de aankoop van grond, landbouwwerktuigen en bouwden kleine kasteeltjes naast hun boerderij. Anderen richtten handelshuizen voor Bordeaux-wijnen op en begonnen wijngaarden te kopen. Sommige families met roots in Meymac bezitten vandaag de dag nog steeds wijngaarden die de beste Bordeaux-wijnen produceren.

Een heel bekende familie is de familie MOUEIX. Toen Jean Moueix en zijn vrouw Jeanne Terrioux eind 19e eeuw als arme boeren leefden in de Haute-Corrèze dachten ze nooit dat ze 2 bekende wijndynastieën zouden voortbrengen.

Hun zoon ANTOINE (geboren in 1879) volgde het voorbeeld van Jean Gaye-Bordas en startte ook een wijnhandel. In 1925 kocht hij Château Taillefer om een eigen wijnproductie te verzekeren.
Hun andere zoon JEAN (geboren in 1882) was met zijn vrouw Adèle Monange uitgeweken naar Parijs om een zuivelhandel te beginnen. Tijdens de economische crisis van 1929 kon Antoine zijn broer Jean overtuigen om terug te komen en in de wijnhandel te stappen. In 1931 koopt Jean Château Fonroque.
Château Taillefer van ANTOINE Moueix en Château Fonroque van JEAN Moueix waren de start van 2 wijndynastieën met focus op Saint-Emilion en Pomerol.

Enkele châteaus in het bezit van de nazaten van ANTOINE zijn: Château Taillefer, Château La Tour du Pin Figeac, Château Fonplegade, Clos Toulifaut, Clos Beauregard, Clos La Fleur Figeac Château Tauzinat l'Hermitage, Château Rochebrune, Clos Belle Rose, Château Haut-Jarousse.

De kleinzoon en achterkleinzoon van JEAN, Jean-Francois en Jean, staan zelfs op de 5e plaats van “Top Wine Fortunes” (lijst van zakenimperiums die wijn hebben als core-business). Hun absolute topdomein is Pétrus. Ze zijn de eigenaar van Groupe Duclot.

Andere châteaus van de nazaten van JEAN zijn o.a. Château La Fleur-Pétrus, Château Trotanoy, Château Hosanna, Château Bélair-Monange, Château Fonroque, Château Mazeyres, Château La Grave, Château Latour. In de Napa Valley, California hebben ze Dominus Estate and Ulysses.

Een andere bekende familie uit Meymac is de BORIE familie met o.a. Château Lalande Borie, Château Lacoste, Château Ducru-Beaucaillou, Château TrotteVieille.

Hoe een idee van een analfabete paraplu- en olielampen verkoper uit de arme Corrèze een wijnimperium heeft voortgebracht.

Het museumpje van "Les Amis de Meymac-près-Bordeaux" toont op posters de familiegeschiedenis van vele wijnfamilies met roots in Meymac. En ook brieven en prentkaarten van de wijnhandelaars op handelsreis in België. Het is ook volgepropt met oud wijnmateriaal. Onze gepassioneerde gids kon uren blijven vertellen over deze bijzondere wijngeschiedenis.

Tijdens het schrijven van de blog, herinner ik mij een masterclass in januari 2024 van ‘Grand Cercle des vins de Bordeaux’ gegeven door ARNE en ONA van wijnbar ONA in Gent georganiseerd door ALICE BOWN met als thema ‘Het effect van terroir op wijnen van Saint-Emilion en Pomerol, Vintage 2019’. 3 van de 11 wijnen die we toen proefden staan op het Moueix lijstje hierboven. Château Fonroque en Château Taillefer (gekocht in de jaren 1920 en 1930) die we proefden, zijn zelfs de start van de 2 wijndynastieën van de familie Moueix.

Wat ik in mijn nota’s terugvond :

Château Tauzinat l'Hermitage: kalkbodem zorgt voor frisheid
Château Fonroque: bodem is puur kalk, elegant, soepel.
Château Taillefer: ijzer in bodem zorgt voor structuur. Aroma’s van inkt en vers bloed. Vooral dat ‘vers bloed’ is mij bijgebleven. We hadden eerst een wijn van Château Yon-Figeac geproefd met ijzer in bodem en ‘vers bloed’ aroma. Bij de laatste flight moesten we proberen de bodem te achterhalen. Voor Château Taillefer was het heel duidelijk ‘vers bloed’. Ik had weer wat bijgeleerd.